کشتی آزاد ایران در مسابقه های قهرمانی جهان

از سال 1951 که مسابقه های کشتی آزاد قهرمان جهان پایه گذاری شده است، تیم ملی کشتی آزاد ایران به جز در چهار دوره همواره حضوری فعال و بعضاً موفقیت آمیز داشته است. ایران در سالهای 1961، 1965، 1998 و 2002 موفق به کسب مقام قهرمانی جهان شده و در سی و پنج دوره حضور 109 مدال (40 مدال طلا، 37 نقره و 32 برنز) کسب نموده است که از لحاظ مرغوبیت مدال در مکان دوم برترین کشورهای تاریخ این رقابت ها قرار دارد.

دوره اول (1951، هلسینکی- فنلاند)
 

    در اولین حضور محمود ملاقاسمی در وزن اول و غلامرضا تختی در وزن ششم صاحب مدال نقره شدند و مهدی یعقوبی در وزن دوم و عبدالله مجتبوی در وزن پنجم مدال برنز بر گردن آویختند. تیم ما با این چهار مدال به عنوان سوم جهان دست یافت.

دوره دوم (1954، توکیو- ژاپن)
 

    در مسابقات جهانی 1954، اولین مدال های طلای کشتی ایران به دست آمد. مرحوم جهانبخت توفیق و عباس زندی دو مدال طلای با ارزش کسب نمودند و مرحوم محمد علی فردین هم موفق به کسب یک مدال نقره شد. با این دو طلا و یک نقره، تیم ایران عنوان دوره پیش را تکرار کرد.

 دوره سوم (1957، استانبول- ترکیه)
 

    شادروان غلامرضا تختی با صعود به فوق سنگین (87+) نتوانست موفقیتهای گذشته را تکرار کند و خیلی زود حذف شد. در عوض مرحوم نبی سروری کشتی گیر جوان آن زمان ایران فاتح مدال طلای وزن ششم و ستاره مسابقات شد. حسین ملاقاسمی هم که برای نخستین بار دو بنده تیم ملی کشتی آزاد را به تن کرده بود در وزن سوم صاحب گردن آویز نقره شد. برای سومین بار پیاپی تیم ایران بر سکوی سوم جهان قرار گرفت.

 دوره چهارم (1959، تهران- ایران)
 

    در حالیکه در سه دوره گذشته سه عنوان سومی برای ایران به دست آمده بود، انتظار می رفت با وجود میزبانی مسابقات تیم ملی موفق تر باشد ولی با دو مدال طلای تختی و امامعلی حبیبی و عنوان پنجمی نبی سروری (قهرمان جهان در سال 1957)، ایران به مقام چهارم جهان نزول کرد.

- دوره پنجم (1961، یوکوهاما- ژاپن)
 

    با شکوه ترین حضور ایران در تاریخ مسابقات کشتی  آزاد قهرمانی جهان در یوکوهاما رقم خورد. تیم ایران که ترکیبی از باتجربه ها و جوان ها بود توانست با پنج مدال طلای محمد ابراهیم سیف پور، محمدعلی صنعت کاران، امامعلی حبیبی، منصور مهدی زاده و غلامرضا تختی و یک نقره مرحوم نصرالله سلطانی نژاد در کنار برنز حمید توکل به مقام قهرمانی جهان دست یابد.

 دوره ششم (1962، تولیدو- ایالات متحده)
 

    تیم ما در تولیدو، اقتدار یوکوهاما را نداشت و با کسب دو مدال طلا توسط امامعلی حبیبی و منصور مهدی زاده و دو مدال نقره محمد خادم از غدی و غلامرضا تختی به مقام سوم جهان رسید. تختی در فینال با الکساندر مدوید جوان کشتی گرفت و مساوی کرد ولی به علت 200 گرم اضافه وزن نسبت به حریف، بازنده شد.

دوره هفتم (1963، صوفیه- بلغارستان)
 

    در غیاب امامعلی حبیبی و غلامرضا تختی، تیم ایران تنها به یک مدال نقره (ابراهیم سیف پور) و یک مدال برنز (منصور مهدی زاده) دست یافت  و به عنوان پنجم جهان رسیدند. عبدالله موحد که برای نخستین بار در مسابقات جهان حضور یافته بود به مقام ششم مشترک رسید.

 دوره هشتم (1965، منچستر- انگلستان)
 

    تیم ایران در حضور تمامی بزرگان کشتی جهان، برای دومین بار قهرمان جهان شد. این در حالی بود که پیش از سفر امید چندانی به موفقیت این تیم وجود نداشت. با این حال، کشتی گیران تیم ما با تمام قدرت جنگیدند که حاصل آن سه مدال طلای موحد، سیف‌ پور و مهدی زاده و دو مدال نقره صنعت کاران و محمدعلی فرخیان بود. تختی در این دوره هم غایب بود.

 دوره نهم  (1966، تولیدو- ایالات متحده)
 

    شادروان تختی برای آخرین بار به میدان رفت، اما پس از پیروزی بر کشتی گیری از مجارستان به دلیل دو باخت پیاپی به الکساندر مدوید و احمد آئیک حذف شد. تیم ایران که با دگرگونی به مسابقات تولیدو رفته بود، تنها یک مدال طلا توسط عبدالله موحد بدست آورد تا در کنار سه مدال برنز حسین تهامی، ابوطالب طالبی و ابوالفضل انوری، در مکان چهارم جهان قرار گیرد.

دوره دهم (1967، دهلی نو- هند)
 

    در این دوره، ابوطالب طالبی یک بار دیگر در وزن دوم مدال برنز گرفت و در وزن چهارم عبدالله موحد برای سومین سال پیاپی قهرمان جهان شد. بقیه کشتی گیران ایرانی بی مدال ماندند و تیم ایران با یک پله صعود نسبت به دوره قبل در مکان سوم جهان ایستاد.

 دوره یازدهم (1969، ماردل پلاتا- آرژانتین)
 

    از این سال،‌مسابقه های کشتی از 8 وزن به 10 وزن ارتقاء یافت و برای نخستین بار وزنهای 48 و 100+ کیلوگرم ایجاد شد. تیم ایران توانست طبق مقررات جدید نسبتاً موفق عمل کند. ابراهیم جوادی در 48 کیلو و عبدالله موحد در 68 کیلو صاحب مدال طلا شدند. محمد قربانی در 52 کیلو و شمس الدین سیدعباسی در 62 کیلو به مدال نقره رسیدند و ابوطالب طالبی در 57 کیلو و ابوالفضل انوری در 100+ کیلو صاحب گردن آویز برنز شدند. در چهار وزن دیگر کشتی گیران ما از کسب امتیاز بی نصیب ماندند تا علی رغم کسب 6 مدال، ایران پس از شوروی و ایالات متحده در مکان سوم جهان بایستد.

دوره دوازدهم (1970، ادمونتون- کانادا)
 

    از لحاظ کسب مدال طلا نسبت به سال قبل موفق تر بودیم. ابراهیم جوادی طلای خود در 48 کیلو را تکرار کرد. شمس الدین سیدعباسی این بار با شایستگی بر سکوی نخست ایستاد و عبدالله موحد ششمین طلای پیاپی خود را تصاحب نمود تا جاودان شود. علاوه بر سه مدال طلا، محمد فرهنگ دوست در وزن 74 کیلوگرم مدال نقره گرفت و محمد قربانی هم در وزن 52 کیلو برنده مدال برنز شد. ایران مانند دوره پیش پس از شوروی و ایالات متحده بر سکوی سوم جهان قرار گرفت.

دوره سیزدهم (1971، صوفیه- بلغارستان)
 

    صوفیه برای عبدالله موحد و کشتی ایران میعادگاهی تلخ بود. قهرمان شش ساله جهان و المپیک فقط با یک باخت به کیکووادا از ژاپن در مکان چهارم قرار گرفت. ابراهیم جوادی باز هم طلا گرفت. محمد قربانی این بار موفق تر ظاهر شد و به مدال طلا دست یافت. شمس الدین سیدعباسی و محمد فرهنگ دوست به ترتیب صاحب نشان نقره و برنز شدند تا علی رغم ناکامی طلایی ترین قهرمان ایران، همچنان در مکان سوم جهان باقی بمانیم.

دوره چهاردهم (1973، تهران- ایران)
 

    تهران پس از سال 1959، برای دومین بار میزبان آزادکاران جهان شد. هرچند در این مسابقات سه مدال طلا و یک برنز کسب کردیم ولی پس از شوروی در مکان دوم جهان قرار گرفتیم. ابراهیم جوادی که از 48 کیلو به 52 کیلو آمده بود اولین طلایی تیم ایران بود. محسن فرح وشی در 57 کیلو و منصور برزگر در 74 کیلو نیز بر سکوی قهرمانی ایستادند و یک برنز هم توسط محمدرضا نوایی در 62 کیلو بدست آمد.

دوره پانزدهم (1974، استانبول- ترکیه)
 

    به علت برگزاری بازیهای آسیایی به میزبانی ایران، با صلاحدید مسئولان وقت فدراسیون کشتی ایران، تیم اول ایران در بازیهای آسیایی و تیم دوم در مسابقات جهانی استانبول شرکت داده شدند که در استانبول تنها رمضان خدر در 57 کیلو یک مدال نقره گرفت و تیم ایران با سقوطی کامل در رده هفتم جدول رده بندی قرار گرفت.

دوره شانزدهم (1975، مینسک- شوروی)
 

   برخلاف دوره پیش این بار تیم اصلی ایران در مسابقات جهانی حضور یافته بود ولی مانند دوره قبل تنها یک مدال نقره حاصل شد که نتیجه تلاش منصور برزگر در 74 کیلو بود. در جدول رده بندی امتیازها هم با یک پله سقوط در مکان هشتم جهان قرار گرفتیم.

دروه هفدهم (1977، لوزان- سوئیس)
 

    ناکامی دوره های قبل و المپیک 1976 مونترال یک بار دیگر تکرار شد. منصور برزگر تنها ناجی ایران از سقوط کامل بود که باز هم مدال نقره گرفت. در این سال ما در مکان ششم جهان قرار گرفتیم.

دوره هجدهم (1978، مکزیکوسیتی- مکزیک)
 

    با انتصاب مجدد سیدمحمد خادم به عنوان رئیس فدراسیون کشتی ایران که کارآمدترین فرد در این پست محسوب می شد، کشتی ایران جانی دوباره گرفت و توانست تا رده سوم جهان صعود نماید. در این دوره هر چند صاحب طلا نشدیم ولی دو مدال نقره توسط محمدحسین محبی در 74 کیلو و رضا سوخته سرایی در 100+ کیلو کسب نمودیم. محمد بزم آور در 48 کیلو و محمد رضایی در 62 کیلو هم دو مدال برنز کسب کردند.

دوره نوزدهم (1979، سان دیه گو- ایالات متحده)
 

    به دلیل وقوع انقلاب اسلامی و قطع ارتباط سیاسی با ایالات متحده، برای نخستین بار تیم ملی کشتی آزاد ایران در مسابقات جهانی حضور نیافت. البته 12 داور ایرانی در رقابت ها حضور داشتند. سال بعد هم که المپیک 1980 در مسکو برگزار گردید با تحریم المپیک توسط ایران، کشتی گیران هم از حضور در این مسابقه باز ماندند.

دوره بیستم (1981، اسکوپیه- یوگسلاوی)
 

    در نخستین حضور ایران پس از پیروزی انقلاب، رضا سوخته سرایی در فوق سنگین به یک مدال نقره دست یافت و در مجموع تیمی ایران در مکان پنجم جهان قرار گرفت.

دوره بیست و یکم (1982، ادمونتون- کانادا)
 

    پس از 12 سال یک بار دیگر شهر ادمونتون میزبان کشتی گیران جهان بود. در این رقابت ها علی رغم اینکه تیم ایران از چهره های مستعد و با تجربه ای همچون بزم آور،‌حسن و حسین محبی، امیر تهرانی و رضا سوخته سرایی بهره می برد، ضعیف ترین نتیجه تاریخ کشتی ایران از لحاظ دریافت مدال رقم خورد و تیم ایران بدون مدال به وطن بازگشت.

دوره بیست و دوم (1983، کی یف- اوکراین)
 

    در حالیکه تیمی بسیار پرامید به مسابقات اعزام شده بود، نتوانست در رقابت ها شرکت نماید. دلیل عدم شرکت تیم هم این بود که در مسابقات کشتی فرنگی،‌که قبل از مسابقه های کشتی آزاد برگزار شده بود، یک کشتی گیر ایرانی به علت عدم اطلاع و آگاهی با حریفی از اسرائیل مبارزه کرد و به پیروزی رسید. به همین دلیل به دستور وزارت امور خارجه  این تیم به ایران باز گردانده شد. در کی یف، قبل از شروع مسابقه ها علیرضا سلیمانی به نفع سوخته سرایی کنار رفت و سوخته سرایی هم که امید زیادی به کسب مدال طلا داشت نتوانست در رقابت ها حضور یابد.

دوره بیست و سوم (1985، بوداپست- مجارستان)
 

    تیم ایران پس از ناکامی و دوری چند ساله بار دیگر قدم به رقابت های جهانی نهاد. (المپیک 1984 لس آنجلس توسط ایران تحریم شده بود.) مجید ترکان در 48 کیلو به مدال نقره رسید. محمدحسن محبی نیز که در 90 کیلو به همین مقام رسیده بود، در هنگام نواخته شده سرود آمریکا (در این وزن بیل شر از ایالات متحده به مقام قهرمانی رسیده بود.) به صلاحدید هیأت سرپرستی ایران از سکو پائین آمد و همین امر موجب محرومیت وی و پس گرفتن مدالش از سوی فیلا شد. علیرضا سلیمانی هم که قرار بود برای کسب مقام پنجمی با کشتی گیر آلمان شرقی روبرو شود به نشانه اعتراض دست داور بلغاری مسابقه را پیش از مسابقه بالا برد تا او نیز با محرومیت روبرو شود. با محرومیت این دو کشتی گیر تیم ایران به بدترین مقام تاریخ کشتی خود رسید و در مکان سیزدهم جهان قرار گرفت.

دوره بیست و چهارم (1986، بوداپست- مجارستان)
 

    مجارستان برای دومین سال متوالی میزبان مسابقات جهانی شد. از آنجا که تیم کشتی ایران سه هفته قبل از آن در بازیهای آسیایی سئول شرکت کرده بود، دبیرکل وقت کمیته ملی المپیک در یک تصمیم عجیب دستور به عدم شرکت تیم ملی در مسابقه های جهانی داد تا سومین غیبت ایران در این رویداد شود.

دوره بیست و پنجم (1987، کلرمون فران- فرانسه)
 

    تیم کشتی آزاد ایران به بهانه عدم صدور روادید از سوی سفارت فرانسه در تهران در مسابقات حضور نیافت.

دوره بیست و ششم (1989، مارتینی- سوئیس)
 

    برای نخستین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کشتی آزاد ایران صاحب نشان طلای جهان شد. علیرضا سلیمانی در وزن 130 کیلوگرم توانست نوار پیروزی های قهرمانان شوروی در این وزن را پاره کند. وی در فینال بوریس بامگارتنر قهرمان جهان از ایالات متحده را 4-3 مغلوب کرد. مجید ترکان در 52 کیلو و عسکری محمدیان در 57 کیلو مدال برنز و نقره گرفتند. نتایج قابل قبول کشتی گیران ایران، مقام پنجمی جهان را به همراه داشت.

دوره بیست و هفتم (1990، توکیو- ژاپن)
 

    از این سال، محمدعلی صنعت کاران به عنوان نایب رئیس فدراسیون کشتی و منصور برزگر به عنوان سرمربی تیم ملی مشغول به کار شدند. در اولین حضور جهانی تیم جدید،‌ مجید ترکان به مدال طلای 52 کیلو رسید و امیررضا خادم در 74 کیلو و محمدحسن محبی در 90 کیلو به مدال برنز رسیدند. تیم ایران با یک پله صعود به مقام چهارم جهان رسید.

دوره بیست و هشتم (1991، وارنا- بلغارستان)
 

    تیم ایران با ترکیبی از جوانان و با تجربه ها توانست به مقام سوم جهان دست یابد تا باز هم در میان بزرگان کشتی آزاد جهان قرار گیرد. امیررضا خادم با شکست کنی ماندی قهرمان المپیک 88 و جهانی 89 به مقام قهرمانی وزن 74 کیلوگرم رسید. اویس ملاح هم در 57 کیلو مدال برنز گرفت. علیرضا سلیمانی هرچند محمود دمیر از ترکیه را شکست داد ولی به عنوانی بهتر از چهارمی دست نیافت.

دوره بیست و نهم (1993، تورنتو- کانادا)
 

    در این رقابت ها که بصورت تک حذفی برگزار گردید، امیررضا خادم در کمال ناباوری در برابر حریف مجاری خود ضربه فنی و حذف شد. رسول خادم هم که در 100 کیلوگرم حضور یافته بود خیلی زود از دور رقابت ها کنار رفت. عباس جدیدی که توانسته بود مخاربک خادارتسف دارنده 7 مدال طلای جهان و المپیک را مغلوب سازد و در نهایت به مدال طلا برسد، به علت مثبت بودن آزمایش دوپینگش محروم شد. اکبر فلاح تنها چهره طلایی تیم ما بود که توانست در 68 کیلوگرم بر سکوی نخست جهان قرار گیرد. غلامرضا محمدی هم که برای نخستین بار در رقابت های جهانی حضور یافته بود با شکست در برابر والنتین یوردانف به مدال نقره رسید و تیم ایران در مجموع هفتم شد.

دوره سی ام (1994، استانبول- ترکیه)
 

    در این دوره- تیم ایران تنها با اختلاف چهار امتیاز از کسب عنوان قهرمانی جهان بازماند و پشت سر تیمهای ترکیه، روسیه و کوبا قرار گرفت. ترکها با بهره گیری از میزبانی و لطف داوران به مقام قهرمانی رسید. در استانبول، رسول خادم با غلبه بر مخاربک خادار تسف و ملوین داگلاس به مدال طلا دست یافت. محمد طلایی با شکست در برابر پوئوتو از کوبا نایب قهرمان شد. غلامرضا محمدی در 52 کیلو و بهروز یاری در 74 کیلو مدال برنز گرفتند.

دوره سی و یکم (1995، آتلانتا- ایالات متحده)
 

    رسول خادم یک بار دیگر با شکست خادارتسف قهرمان جهان شد. غلامرضا محمدی و اکبر فلاح به مدال نقره رسیدند و عباس جدیدی یک مدال برنز کسب کرد تا تیم ایران پس از سال 1973 بار دیگر نایب قهرمان جهان شود.

دوره سی و دوم (1997، کراسنویارسک- روسیه)
 

     تیم ایران با مربیگری امیررضا خادم پس از سالها توانست صاحب دو مدال طلا شود. محمد طلایی در 58 کیلو و عباس حاج کناری در 63، قهرمان جهان شدند و علیرضا حیدری در 85 کیلو به مدال برنز رسید و تیم ما در رده سوم جهان قرار گرفت.

دوره سی و سوم (1998، تهران- ایران)
 

    پس از 23 سال انتظار یک بار دیگر قهرمان جهان شدیم. علیرضا دبیر، علیرضا حیدری و عباس جدیدی طلایی‌های تیم ایران بودند. عباس حاج کناری و رسول خادم به مدال نقره رسیدند و غلامرضا محمدی روی یک غافلگیری از دریافت طلا بازماند و صاحب مدال برنز شد. تیم ایران با اختلاف 10 امتیاز بر قهرمانی جلوس کرد.

دوره سی و چهارم (1999، آنکارا- ترکیه)
 

    یک سال پس از کسب عنوان قهرمانی جهان، تیم ایران نه تنها مدال طلایی کسب نکرد بلکه با سه پله سقوط در رده چهارم جهان ایستاد. برای ایران، علیرضا دبیر و علیرضا حیدری مدال نقره گرفتند و عباس جدیدی صاحب نشان برنز شد.

دوره سی و پنجم (2001، صوفیه- بلغارستان)
 

    مسابقات سال 2001 ابتدا قرار بود در نیویورک برگزار شود که به علت وقوع حوادث 11 سپتامبر با سه ماه تأخیر در صوفیه بلغارستان برگزار شد. همانند دوره پیش دست ما از طلا کوتاه ماند. 3 مدال نقره که توسط علیرضا دبیر (قهرمان المپیک 2000 سیدنی)، بانک نورزاد و امیر توکلیان به دست آمد و عنوان سوم تیمی دستاورد ما از این رقابت ها بود.

دوره سی و ششم (2002، تهران- ایران)
 

    به فاصله چهار سال یک بار دیگر تهران میزبان کشتی گیران آزادکار جهان شد. همانند سال 1998 تیم ایران بالاتر از روسیه به مقام قهرمانی جهان رسید، البته این بار برخلاف آن سال تنها یک مدال طلا کسب شد. مهدی حاجی زاده کشتی گیر جوان مازندرانی با اجرای کلکسیونی از فنون کشتی در مبارزاتش به مقام قهرمانی رسید. علیرضا دبیر و علیرضا حیدری دوم شدند و مجید فدایی و محمد طلایی بر سکوی سوم جهان ایستادند.

دوره سی و هفتم (2003، نیویورک- ایالات متحده)
 

    شهر نیویورک که در سال 2001 میزبانی را از دست داده بود دو سال بعد عهده دار این مسئولیت شد. تیم ایران که برای دریافت روادید راه پر پیچ و خمی را پیموده بود با تیمی خسته در مسابقات حضور یافت و باز هم نتوانست از عنوان قهرمانی سال قبل خود دفاع کند. برای تیم ما علیرضا حیدری به مدال نقره دست یافت. محمد اصلانی و علیرضا رضایی هم بر سکوی سوم جهان ایستادند.

دوره سی و هشتم (2005، بوداپست - مجارستان)

سی و هشتمین دوره رقابت های کشتی آزاد قهرمانی جهان در بوداپست مجارستان برگزار شد. تیم ملی ایران در حالی قدم به این مسابقات نهاد که هیچ یک از چهره های مدال آور المپیک سال قبل در آن حضور نداشتند. از میان هفت کشتی گیر اعزامی، تنها مهدی حاجی زاده (قهرمان جهان در سال 2002) سابقه شرکت در رقابت های جهانی را داشت. تیم ایران با ترکیب تقی داداشی (55 کیلو)، مراد محمدی (60 کیلو)، مسعود واحدی (66 کیلو)، مهدی حاجی زاده (74 کیلو)، فریدون قنبری (84 کیلو)، امیر مرادی گنجی (96 کیلو) و فردین معصومی (120 کیلو) از بیست و هشت مدال توزیع شده تنها به یک مدال برنز توسط مراد محمدی دست یافت و در رده بندی امتیازی در مکان ششم قرار گرفت که یکی از بدترین نتایج تاریخ کشتی آزاد ایران در مسابقات جهانی محسوب می شود.

دوره سی و نهم (2006، گوانگ ژو - چین)

تیم ملی کشتی آزاد ایران که در دوره قبل تنها به یک مدال برنز توسط مراد محمدی در وزن 60 کیلوگرم دست یافته بود با چند تغییرعازم گوانگ ژو چین شد. چندی قبل از این مسابقات یزدانی خرم جانشین طالقانی در رأس فدراسیون کشتی شده بود و منصور برزگر به عنوان مدیر تیم های ملی در رأس تیم قرار گرفته بود. در این دوره ، مراد محمدی موفق شد با شکست مایک زادیک آمریکایی به مدال طلای وزن 60 کیلوگرم دست یابد. علی اصغر بذری که چندین سال منتظر فرصت برای خودنمایی بود مدال نقره وزن 74 کیلوگرم را از آن خود کرد. رضا یزدانی جوان مازندرانی تیم ملی هم درخشش زیادی از خود نشان داد و تنها با قبول باخت مقابل ساجید ساجیدف (قهرمان جهان) به مدال برنز 84 کیلوگرم دست یافت. علیرضا حیدری کاپیتان با سابقه تیم ملی در 96 کیلوگرم خوب کشتی گرفت ولی به مدالی دست نیافت. فردین معصومی هم در 120 کیلوگرم بر سکوی سوم ایستاد تا تیم ایران با این نتایج به مقام نایب قهرمانی جهان دست یابد.

مدال آوران ایران در مسابقات جهانی